Senkop (bayılma) kısa süreli ve kendiliğinden düzelen bilinç kaybı durumudur. Senkop nedeni beyne giden kan akımının kısa süreli azalması veya durmasıdır. Beyin kan dolaşımı çok kısa bir süreliğine de olsa durduğu zaman kişi ayakta durma veya aktif oturma yeteneğini kaybeder, çevreyle iletişimi devam edemez ve ardından bilincini yitirir. Beyin kan dolaşımı tekrar yeterli düzeye geldiğinde kısa sürede kişi kendine gelir ve düzelir.
Senkop atağından hemen önce bazen haberci işaretler olabilir; ani fenalık hissi olabilir; bulantı, terleme, baş dönmesi, göz kararması veya bazen çarpıntı hissedilebilir.
Senkop nedenleri nedir ?
Çok farklı senkop nedenleri vardır. Çoğu senkop nedeni aslında basittir ve kişide önemli bir hastalığın habercisi değildir. Örneğin kötü ve ani bir olay-haber-şok vb bazı kişilerde refleks nedenlerle ani kan basıncı düşmesine ve senkopa neden olabilir. Bu duruma tıp dilinde “basit bayılma” (common faint) deriz. Bu durum yaşam boyunca benzer hallerde bazen tekrarlayıcı olabilir. Bu senkop atakları çoğunlukla kötü seyirli değildir.
Diğer yandan doğumsal kalp hastalıkları, kalp kapak hastalıkları, koroner kalp hastalığı, çeşitli ailesel kalp ritmi bozuklukları senkop ataklarına neden olabilir. Bu hastalıklardaki senkop tıbbi açıdan önemlidir ve mutlaka araştırılması ve nedeninin bulunarak tedavi edilmesi gerekir.
Kalp krizi geçirmiş veya kalp hastalığı riski olan kişilerdeki senkop atakları yaşamsal ritim bozukluklarının, hatta bazen ani ölüm riskinin habercisi olabilir. Koroner arter hastalığının ve kalp krizinin sessiz seyredebileceği düşünüldüğünde koroner arter hastalığı için risk faktörleri olan bir kişideki senkop ataklarının ciddiyetle araştırılması gerekebilir.
Özellikle gençlerde yoğun efor sırasında aniden göğüs ağrısı veya fenalık hissiyle birlikte gelişen senkop önemlidir.
Unutmayın, kalp hastalığı olan veya kalp hastalığı riski taşıyan kişilerde ortaya çıkan senkop yaşamsal aritmilerin ve ani ölüm riskinin habercisi olabilir. Bu durumda ayrıntılı bir kalp muayenesi, ekokardiyografi ve Holter EKG veya uzun dönem kalp ritim kaydı ilk yapılması gereken incelemelerdir. Yaşlılarda en sık sebep kalp yavaşlaması ve kalp bloklarıdır. Kalp krizi geçirmiş kişilerde veya doğuştan ritim bozukluğu olan kişilerde yüksek hızlı aritmiler senkop sebebi olabilir.
Senkop Nasıl Tedavi Edilir ?
Kalp yavaşlamasına bağlı senkop tedavisinde öncelikle sebebi ortadan kaldırmak gerekir; eğer bu söz konusu değil veya mümkün değilse kalp hızını uygun şekilde artırmak için kalp pili takmak gerekebilir. Kalp krizi sonrası ortaya çıkan ani bayılma durumlarında ise elektroşok cihazı tedavisi gerekir.
