Kalp krizi ne demek ?
Kalp krizi kalbi besleyen atardamarların (koroner arterler) veya dallarından birinin ani tıkanması o damarın beslediği bölgedeki kalp kasının canlılığını yitirmesi halidir. Çoğunlukla yanlış bilindiği gibi kalp krizi ani ölüm demek değildir. Ancak kalp krizi sürecinde ani ölüm riski bulunur.
Koroner arterler çok büyük çoğunlukla damar sertliği (ateroskleroz) sonucunda damar içinde oluşan pıhtılarla aniden tıkanabilirler. Damar sertliği koroner arter hastalığı zemininde gelişir. Atardamar tıkandığında pıhtının ilerisindeki damar ağına ve o damarların beslediği kalp kasına (miyokard) oksijenden zengin kan ulaştırılamaz. Bu pıhtı tıkacı vücudun pıhtı eritici sistemi tarafından zamanında eritilemez veya tedavi ile damar açılamazsa damarın beslediği yerdeki kalp kası birkaç saat içinde canlılığını yitirir. Bu duruma kalp krizi (infarktüs; miyokard infarktüsü) ismi verilir.
Tıkanan damarın büyüklüğü ve tıkanmanın yerine göre kalp kasındaki hasarın derecesi farklılık gösterir; büyük bir damar hemen başından tıkanırsa haliyle daha geniş bir kas kütlesi canlılığını yitirir ve kalpteki hasar da buna bağlı olarak daha fazla olur.
Kalp krizinin belirtileri nedir ?
Koroner arterlerdeki daralma sonucu kalbin yeterli oksijen alamadığı anlarda hissedilen göğüs ağrısına tıp dilinde “angina pektoris” denir. Bu ağrı hastalar tarafından göğüste sıkışma”, “yanma” veya “baskı-basınç” hissi olarak tarif edilir. Yürüme, yokuş-merdiven çıkma, egzersiz veya duygusal stres sırasında görülür; tamamen istirahat sırasında da olabilir. Kalp üzerinde değil genelde göğüste orta hattadır, sıklıkla sol kola, omuza ve çeneye yayılır. Beraberinde terleme, bulantı, bazen kusma olabilir.rısı” çok farklı ve aldatıcı olabilir. Şeker hastaları kalp krizi ağrısını hiç hissetmeyebilir. Ancak kalp krizi bu ağrı dışında başka şekillerde işaret verebilir. Hatta bazen hazımsızlığa benzeyen yakınmalara neden olabilir. Hiç de az olmayarak kalp krizi herhangi önemli bir belirti vermeden gelişebilir. Kalp krizi geçirmiş olduğu bilinen hastaların yaklaşık yarısı bu durumdan haberdar olmayabilir. Bu hastaların bazılarında gerçekten herhangi bir yakınma olmamış, bazılarında da müphem bazı yakınmalar hastalar tarafından fark edilmemiş olabilir.
Kalp krizi esnasında ne yapmalı?
- Kalp krizi şüphesi varlığında yapılacak en iyi hareket, hastanın en kısa sürede teşekküllü bir hastaneye ulaşmasını sağlamaktır.
- Mutlaka ve hemen 112 yi veya başka bir acil ambulans servisini arayın, bulunduğunuz yeri net olarak anlatın.
- Kendiniz araç kullanarak hastaneye ulaşmaya çalışmayın.
- Panik yapmayın, panik kalbinizin yükünü artırır, kalp hasarını artırır. Rahat bir şekilde oturun, üzerinizde sizi sıkacak kıyafetleri çıkarın, varsa kravatınızı gevşetin.
- 150-300 mg (erişkin “yeşil” aspirinin yaklaşık yarısı) dozunda aspirini dil altınızda ıslatıp eritin, bir süre sonra az bir suyla yutun.
- Profesyonel yardım gelene dek yalnız kalmayın.
Kalp krizi tedavisi nasıldır?
Kalp krizi tedavisinde en önemli husus, damardaki tıkanıklığın zaman yitirilmeden açılmasıdır. Bu tedavi damar yoluyla verilen bir pıhtı çözücü ilaçla veya doğrudan katerter yoluyla girilerek damar içine stent yerleştirilmesiyle yapılabilir.
Kalp krizinin ilk günlerinde ani ölüm riski mevcuttur. Bu nedenle kalp krizi hastasının ilk günler koroner bakım ünitesinde tedavi ve takibi yapılır. Böylece bu riske karşı hasta korunmuş olur.
Kalp krizi geçiren hasta yaklaşık bir hafta hastane yatışı sonrası taburcu edilir; bu süre krizin şiddetine göre, kalpteki hasarın boyutuna göre ve ek başka sorunların (kalp yetersizliği, aritmi vb) ortaya çıkması nedeniyle uzayabilir.
“Kalp krizi geçirdim, ne yapmalıyım?”
Kalp krizi sonrası günlük yaşama ve iş yaşamına geri dönmeniz zaman alabilir. Kalpteki hasarın boyutuna bağlı olarak bu süre değişebilir. Bu durum çoğunlukla muayene ve ekokardiyografi ile anlaşılır. Kalp krizi geçiren kişilerde ikinci bir kalp krizi riski yüksektir ve bu risk özellikle ilk bir yıl içinde daha fazladır. Bu nedenle başka bir kalp krizi riskini belirlemek için gecikmeden önlem almanız gerekir.
Kalp krizi sonrası kalp sağlığınızı koruyacak bazı ilaçlar almanız gerekecek. Herhangi bir yakınmanız olmasa bile aspirin başta olmak üzere iki veya üç ayrı çeşit koruyucu ilaç almanızı önereceğiz.
LDL (kötü huylu) kolesterol düzeyinizin mutlaka 70 mg/dl nin altında olması gerekir, tedavi olmayı ihmal etmeyin.
Siz kalp krizi geçirdiyseniz, sizinle ortak genetik yapıya sahip olan aile bireylerinizde de benzer risk olabilir. Anne ve babanızın, kardeşlerinizin ve çocuklarınızın da kontrol olmalarını sağlayınız.
Düzenli egzersiz yapın. Düzenli egzersiz kalp damarlarınız korur ve kalbinizin performansını artırır. ne zaman hangi düzeyde egzersiz yapabileceğiniz hakkında kalp doktorundan bilgi alın.
Prof. Dr. Ali Serdar Fak
Aşağıdaki sayfalarımız da sizin için yararlı olabilir:
Kalp krizi nedir, kalp durması nedir?
