En iyi tansiyon ilacı hangisidir?
Uygun şekilde ve dozda kullanıldığında sizin bünyenize uygun olan ilaç en iyisidir. Çok farklı molekül yapısına ve farklı etki mekanizmalarına sahip tansiyon düşürücü ilaçlar vardır. Hepsi kan basıncını düşürse de ilaçlar sonuçta kalbinizi, beyninizi ve böbreklerinizi yüksek tansiyonun hasarlarından koruyarak hayatınızı uzatırlar. Bazı ilaçlar kalp krizi geçirmiş kişilerde, bazıları kalp yetersizliği olan kişilerde daha etkili olabilir bu nedenle tansiyon düşürücü ilaçlar herkesin bünyesine göre doktor tarafından seçilmelidir.
İlaçsız yapamaz mıyım?
Elbette mümkün. Teorik olarak % 30 kişide bu olabiliyor. Fazla kilolarınızı verin, daha sağlıklı ve daha az tuzlu beslenin, bol egzersiz yapın, daha çok ama daha çok hareket edin. Sigara içmeyin, varsa alkol tüketimini azaltın. Hipertansiyona yatkınlığınız varsa da ilaç ihtiyacı ortadan kalkabilir; ertelenebilir veya gerekli ilaç sayısı azalabilir. Bu da büyük bir faydadır. Unutmayın top sizde!
Hipertansiyon ilaçları alışkanlık yapar mı?
Hayır, yüksek tansiyonu tedavi için kullandığımız ilaçlar sanılanın aksine alışkanlık veya bağımlılık yapmaz. Hipertansiyon ilaçlarının sürekli alınmasının sebebi bu ilaçlara bağlı gelişen alışkanlık değildir. Yüksek tansiyon genellikle bünyeden (genetik olarak) kaynaklanan bir hastalık olduğu için tedavi zaten sürekli gerekecektir; ilaçlar bu yüzden devamlı kullanılmak zorundadır. Yukarıda belirtildiği gibi hipertansiyonu tetikleyen riskler azaltılırsa ilaç ihtiyacı ortadan kalkabilir.
Peki, ilaç sayısı ve dozu neden artıyor?
Hayat! Çünkü yaşımız ilerliyor. Kilo alıyoruz, zamanla daha az hareket ediyoruz. Başka hastalıklarımız ortaya çıkıyor. Damarlarımız yaşlanıyor. Hipertansiyonun şiddeti artıyor ve ilerleyen yaşla birlikte kan basıncını kontrol edebilmek daha da zorlaşıyor. Bu nedenle tedavi için gereken ilaç dozu ve ilaç sayısı zamanla artış gösteriyor. Tam da bu nedenle bu durumun önüne geçmek için kilo almamaya dikkat edin, düzenli egzersiz yapın, daha az tuz tüketin.
Hipertansiyon ilaçlarının yan etkisi var mıdır?
Yan etkisi olmayan ilaç yoktur; her ilacın yan etkisi olabilir. Önemli olan o ilacın yan etki riskiyle ilacı kullanmazsak o hastalığın vereceği risk arasındaki orandır.
Bugün kullandığımız tansiyon düşürücü ilaçların olası yan etkileri, yüksek tansiyonun vücuda (kalbe, beyne ve böbreklere) vereceği hasarın yanında çok çok önemsizdir. Çünkü hipertansiyonu tedavi etmezsek kalp krizi, felç ve ölüm riski çok yüksektir. Buna karşı kullandığımız ilaçların ise bu ölçüde hiçbir yan etkisi yoktur.
Tansiyon düşürücü ilaçların yan etkileri çok seyrektir ve geçicidir. Kişinin bünyesine uygun ve yan etkisi olmayacak ilaçların doktor tarafından seçilmesi gerekir. Unutmayın, komşunuza iyi gelen bir ilaç sizin için uygun olmayabilir.
Tansiyon ilaçlarının en sık yan etkileri nedir?
En sık yan etkiler ilaçların molekül yapılarına göre değişir.
Beta blokerler:
nabızda yavaşlama, astım hastalarında seyrek olarak astım ataklarını tetikleme
Diüretikler (idrar söktürücüler): tuz ve elektrolit kaybı, sodyum düşüklüğü, ürik asit yüksekliği, gut hastalığını tetikleme
ACE inhibitörleri: boğazda gıcık hissi, kuru öksürük nöbetleri, dilde ödem
ARB grubu ilaçlar: seyrek öksürük, ağızda metalik his
Kalsiyum kanal blokerleri: ayaklarda ödem (şişme), bacaklarda renk koyulaşması, dişetlerinde şişme, nabızda yavaşlama (bazı türleri)
Seyrek olarak tüm ilaçlarda erektil disfonksiyon (ED) (erkeklerde sertleşme bozukluğu) görülebilir, bu durumun başka birçok nedeni de olabilir. ED en sık beta blokerler ve tiyazid grubu diüretikler ile bildirilmiştir.
Yukarıda bahsedilen yan etkiler seyrektir; vücuda kalıcı hasar vermez ve söz konusu ilaç bırakılınca yan etki ortadan kalkar, endişe etmeyin.
Yan etki ile karşılaştığınızda doktorunuzu haberdar ediniz. Başka bir ilaç ile tedavinize devam edilir. Yan etki endişesi ile hipertansiyon tedavinizi yarım bırakmayınız.
Hipertansiyon ilaçları böbreklere veya karaciğere hasar verir mi?
Hayır, bu yanlış ve temeli olmayan bir inanıştır. Tam tersine, uygun kullanıldığında bu ilaçlar organları korur. Organlara asıl zarar veren hipertansiyon hastalığıdır.
Tansiyon ilacımı günün hangi saatinde almalıyım?
Eğer tek çeşit ilaç kullanıyorsanız genelde sabah saatlerinde almanız uygundur. Modern ilaçlar artık günde tek doz olarak kullanılacak şekilde üretilir ve 24 saat etki etmesi beklenir. Güne hazırlık olarak sabah erken saatlerde, uyanır uyanmaz almak, kahvaltıdan önce almak uygundur. Unutursanız kahvaltı sonrası da olabilir. Ancak ne kadar erken o kadar iyi. Birden fazla çeşit tansiyon düşürücü ilaç kullanıyorsanız genelde ikinci çeşit ilacınızı akşam saatlerinde veya gece yatarken almanızı öneririz. Yine de bünyenize uygun zamanlamayı sizi takip eden kalp doktoru belirleyecektir. Uyku apnesi olanlar için farklı öneriler olabilir. Biyolojik saat açısından farklı çalışmalar yapılmış, gece veya sabah erken (tek doz) ilaç almanın uzun vadede birbirine üstünlüğü şimdilik gösterilememiştir.
Tansiyon ilaçlarını zaman içinde değiştirmek gerekir mi?
Çoğunlukla, evet. İlerleyen yaşla birlikte tansiyonun şiddeti değişir, ilaç dozlarını “ayarlamak” gerekebilir. Hipertansiyon sinsi bir hastalıktır; kontrolde olup olmadığı takip olmadan anlaşılmaz.
Sağlık durumunuzdaki olumlu ya da olumsuz değişiklikler nedeniyle tansiyon düşürücü ilaçlarınızın da değişmesi gerekebilir.
Kilonuzun artması nedeniyle veya şeker, kolesterol, kalp krizi, kalp yetersizliği, astım başta olmak üzere yeni hastalıkların ortaya çıkması nedeniyle kullandığınız ilaçların bir kısmı artık yararsız hatta uygunsuz hale gelmiş olabilir. Örneğin kalp krizi nedeniyle artık “kalp koruyucu” özelliği de olan bir tansiyon düşürücü ilaca geçmek veya yeni ortaya çıkan şeker hastalığı nedeniyle şeker hastalığına uygun bir ilaca geçmek ya da eski bir ilacı iptal etmek gerekebilir. Ya da yaşı ilerlemiş bir aile büyüğünüzün Parkinson, Alzheimer gibi hastalıklar nedeniyle denge sorunları açısından tansiyonunun çok düşmesini istemeyiz; ilaç dozlarını bu defa da azaltmak gerekebilir.
Unutmayın, bünyedeki değişime göre tansiyon tedavisinin de düzenli aralıklarla gözden geçirilmesi gerekir.
Prof. Dr. Ali Serdar Fak, www.draliserdarfak.com
Sizin veya sevdiklerinizin tansiyonu normal mi ? Tedavisi yolunda mı?
Şimdi randevu alın; Holter tansiyon kaydı için hemşiremiz istediğiniz zaman evinize gelsin!
