Kalp krizi ve kalp durması sık sık aynı anlamda gibi yanlış olarak kullanıldığını görüyoruz.
Özellikle, çok değerli sanatçımız Sn. Rasim Öztekin’in yaşadığı ani kalp rahatsızlığı nedeniyle sosyal medya ve internette bu konuda paylaşımlar ve sorular sık oldu. Kendisine bir kez daha geçmiş olsun diyor ve sağlık diliyoruz.
Çok üzgünüz; 08.03.2021 akşam itibarı ile değerli sanatçımızın hayatını kaybettiğini öğrendik. Ruhu şad olsun. Hayatımıza kattığı güzellikler için minnettar kalacak ve her zaman saygıyla anacağız.
Kalp krizi (kalp infarktüsü, enfarktüs) kalp kasını besleyen atardamarlardan birinin veya dallarının aniden tıkanması sonucu gelişen ve damarın beslediği bölgede kalp kasının hasar görmesi ile sonuçlanan bir tablodur. Ölüm riski yüksektir. Eğer dakikalar, saatler içinde uygun tedavi ile damardaki tıkanıklık açılmazsa ani aritmiler (ritim bozuklukları) gelişebilir, ani ölüm olabilir, ani kalp yetersizliği ortaya çıkabilir. Kalp kasında kalan hasarın derecesine bağlı olarak (kalbin kasılma, pompalama gücündeki azalma nedeniyle) kalp yetersizliği zaman içinde sonradan da gelişebilir. Kalp krizi büyük çoğunlukla damar sertliği zemininde olur; genetik (ailesel) yatkınlığa ek olarak, tedavi edilmemiş yüksek tansiyon, tedavi edilmemiş yüksek kolesterol, şeker hastalığı, sigara, fazla kilo ve hareketsizlik damar sertliği ve kalp krizinin en sık sebepleri arasındadır. Kalp krizi sırasında çoğunlukla göğüs ortasında baskı, sıkışma, yanma hissi olur, sol kola, çeneye yayılabilir. Terleme eşlik edebilir.
Kalp durması (kardiyak arrest) ise kalbin etkili kasılma faaliyetinin aniden bozulmasıdır. Bu durum çok büyük oranda ani gelişen aritmiye (ritim bozukluğuna) bağlıdır. Aritmiler çok çeşitlidir, her aritmiden korkmayın; yaşamsal önemi ve zararı olmayan çok sayıda aritmi vardır. Ancak seyrek bazı aritmiler kalbin kasılmasını önler ve ani ölüm riski doğurur. Bu aritmiler genelde kalbin karıncık bölgesinden kaynaklanır, çok hızlıdır ve bunları “ventriküler taşikardi” ve “ventriküler fibrilasyon” olarak adlandırırız. Bu aritmiler çoğunlukla kalp krizi geçirmiş veya kalp krizi riski buluna kişilerde olur. Çok nadir olarak da doğumsal kalp kası hastalıkları olan veya doğumsal ritim bozuklukları olan kişilerde gelişebilir ve “sporcu ölümleri” adı verilen tamamen sağlıklı görünen kişilerde gördüğümüz çoğunlukla öngörülemeyen talihsiz olaylara sebep olur.
Kalp krizi saatler sürebilen bir hastalık tablosudur. Çoğunlukla belirti verir. Erken tedavi ani olayları önleyecek ve kalp kası hasarını önleyecek veya asgari düzeye indirecektir. Kalp kasında hasarın önlenmesi ileride gelişecek kalp yetersizliği, aritmi (ani kalp durması) gibi başka sorunların önlenmesi açısından da önem taşımaktadır.
Ani kalp durması ise anlıktır; kişi birkaç dakika içinde hayatını kaybedebilir. Bu durumda ise yapılacak tek şey “kalp masajı” dır. Kalp masajı ve yaşam destek tedavisi, ancak bu konuda eğitim almış kişiler tarafından uygulamalıdır. Bu konuda üniversitelerin, uzmanlık derneklerinin veya il sağlık müdürlüklerinin düzenlediği acil ve ilk yardım kurslarına katılmanız çok yararlı olacaktır.
Diğer yandan aritmiye bağlı olarak ani ölüm riski yüksek olduğu bilinen kişilere otomatik elektroşok cihazları takılabilir. Kalp piline benzeyen bu küçük cihazlar hastanın kalp ritmini sürekli izler ve “kalp durması” gerçekleştiği anda saniyeler içinde gereken tedaviyi uygulayarak ritmi normale döndürür ve hastanın hayatını kurtarır.
Prof. Dr. Ali Serdar Fak
Aşağıdaki sayfalarımız da konuyla ilgilidir:
