Çoğu sağlıklı kişi Covid-19 hastalığından korunmak için D vitamini takviyesi almaya başladı, bu amaçla D vitamini kullanımını önerenler de var. D vitamini ile Covid-19 birlikte nasıl gündeme geldi? Yakın zamanda Covid-19 hastalığı ile D vitamini eksikliği ilişkisini araştıran birkaç araştırma yayınlandı. Bu araştırmaların sonuçlarına göre D vitamini ile Covid-19 arasında bir ilişki var gibi görünüyor ancak dikkatle yorumlamak gerekli. Bu çalışmalardan birinde toplam 489 hastada D vitamini eksikliği olanların D vitamin düzeyi normal olanlara göre Covid-19 pozitif olma riski daha yüksek olduğu bulundu. Bir başka çalışmada ise yine serum D düzeyi düşük olanlarda Covid-19 hastalığı sırasında akut solunum yetmezliği gelişme riskinin daha yüksek olduğu rapor edildi. Son olarak tıbbi ölçeklere göre çok az sayıda hastayı kapsayan bir başka araştırmada ise hastanede tedavi altında D vitamini verilen Covid-19 hastalarının verilmeyenlere göre yoğun bakım ihtiyaçlarının daha az olduğu bulundu. Ancak D vitamini eksikliğinin genelde toplumda (bu çalışmaların yapıldığı ülkelerde de) çok yaygın olduğunu öncelikle akılda tutmak gerekli. İleri yaşta, az hareket edenlerde ve kronik hastalıkları olan kişilerde D vitamini eksikliği daha yaygın görülmekte. Covid-19 hastalığının da tam olarak bu özellikteki gruplarda sıklıkla daha kolay belirti verdiği ve daha ağır seyrettiği zaten biliniyor. Bu nedenle D vitamini eksikliği ile Covid-19 hastalığına yakalanma veya hastalığın bu nedenle daha şiddetli seyrettiğini kanıtlayabilmek kolay değil. Aradaki ilişkinin neden-sonuç ilişkisi olduğunu ortaya koyabilmek ise daha zordur. Yayınlandıktan çok kısa süre sonra da araştırmaların bazılarında bilimsel eksiklikler olduğu anlaşıldı; PCR testinin tüm hastalara yapılmamış olması, tüm hastalarda Covid-19 tanısının kesin olmaması ve araştırmadaki hasta sayılarının bu tezleri doğrulamak için yeterli olmadığı yönünde eleştiriler aldı. Tüm bu eksiklikleri bir yana bıraksak bile bu araştırmaların hiçbiri D vitamini almanın “yeni Corona virüs”ten “koruduğuna yönelik” olarak gerçekleştirilmiş araştırmalar değil. Bu nedenle D vitamininin sağlıklı kişileri Covid-19 hastalığından koruduğuna ilişkin yeterli bilimsel kanıt şimdilik yok.
Pandeminin başından bu yana dediğimiz gibi yeni Corona virüsü ve Covid-19 hastalığını yeni öğrenmeye başladık.
Diğer yandan D vitaminin vücutta birçok sistemde görevi var; kas ve iskelet sistemi, kalp sağlığı ve bağışıklık sistemi için de gerekli olduğunu biliyoruz.
Belki Covid-19’dan “koruyacağına güvenerek değil” ama var olan bilimsel bilgilerimiz dâhilinde “genel sağlığımızı korumak” için D3 vitamini düzeyimizi normal sınırlarda tutmak yeterli. Doktora danışarak D3 kan düzeyimize baktırmak ve normalin altındaysa gerekli tedaviyi almakta yarar var. D vitaminin fazlası ise zararlı olabilir, bilinçsiz vitamin kullananlarda D vitamini çok yükseldiğinde yüksek tansiyon krizlerine sebep olabiliyor ve kemikleri korumak yerine tam tersine kemiklerde zayıflamaya yol açabiliyor.
Şimdiye dek bizi Covid-19 hastalığından koruyabildiği bilimsel olarak kanıtlanmış çareler uygun şekilde maske takmak, temizliğe dikkat etmek ve kapalı, kalabalık ortamlardan kaçınmaktır.
Prof. Dr. Ali Serdar Fak
Bu sayfalarımız da konuyla ilgilidir:
Aspirin Covid-19 hastalığından korur mu ?
Covid-19 günlerinde grip ve zatürre aşısı, kime, ne zaman ?
Kalp ilaçları Covid-19 riskini artırır mı?
Okuduğunuz metin ile ilgili kaynaklar:
https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0239799
