Aritmi, kalpte görülen ritm bozukluklarının genel adıdır. Çok farklı aritmi çeşitleri vardır; bunların birçoğu önemsizdir, ancak bazı aritmiler yaşamsal önem taşıyabilir, seyrek görülen bazı aritmiler ise ani ölüme sebep olabilir.

Aritmiler, sürekli veya gelip geçici olabilir. Aritmiler birkaç saniye kadar kısa sürebileceği gibi, saatler günler sürebilir. Bazı aritmiler kroniktir; yaşam boyu devam edebilir.

Elektrik uyarısının ortaya çıkış şekline, kalp dokusuna yayılma özelliklerine ve kalp hızına göre çok çeşitli aritmi tipleri vardır. Bunların ayrımı esas olarak elektrokardiyografi (EKG) ile yapılabilir.

Normal kalp ritmi nedir?

Normal kalp ritmi kalbimizin sağ kulakçığındaki bir hücre grubundan (sinüs düğümü) kaynaklanan elektrik uyarısı ile oluşur. Bu elektrik uyarısı özel ileti hücreleriyle tüm kalp kasına yayılır. Kalbin kasılma hızı ve düzeni normalde sinüs düğümünün kontrolü altındadır. Sağlıklı kişilerde dinlenme sırasındaki ortalama kalp hızı 50 – 100 / dk arasındadır.

Sık görülen bazı aritmi terimleri ve çeşitleri aşağıdaki gibidir:

Ekstrasistol: Kalbimizin aniden ve çok kısa bir süre için bir veya birkaç atım fazladan kasılması olarak tanımlanabilir. Hastalarımız bu hali çoğunlukla “kalpte tekleme”, “kuş kanadı gibi çırpınma hissi”, “bir veya birkaç kuvvetli kalp atımı” veya “kalpte bir duraklama ve ardından gelen kuvvetli bir atım” olarak ifade ederler. Ekstrasistol sağlıklı kişilerde de sık görülebilen bir durumdur. Heyecan, stres, fazla kafeinli gıda tüketimi, sigara vb. maddeler ekstrasistol hastalığı sıklığını artırır.

Bradikardi: Kalp hızının belirli bir sayının altında (60 / dk dan daha az) olması halidir. Bir çok sağlıklı kişide 60 / dk dolayında, bazen daha da yavaş kalp hızları olabilir ve hastalık işareti değildir. Dinlenme veya uyku sırasında kalbimiz normal olarak yavaşlar. Uyku sırasında kalp hızımız zaman zaman 40 / dk hızına dek yavaşlayabilir. Düzenli spor yapanlarda da ortalama kalp hızı genelde yavaştır. Ancak sinüs düğümünün veya ileti sisteminin bazı hastalık hallerinde kalp hızı çok yavaşlayabilir. Bu durumda halsizlik, baş dönmesi ortaya çıkabilir; hatta zaman zaman fenalık hissi ve bayılma olabilir.

Taşikardi: Kalp hızının normalden / beklenenden fazla (100 / dk’ nın üzerinde) olmasıdır. Ancak fiziksel veya duygusal stres hallerinde (hareket, egzersiz, heyecan vb.) kalp hızındaki artış normaldir. Fazla miktarda kafeinli içecek tüketilmesi de kalp atışlarında hızlanmaya neden olabilir. Bazı taşikardiler sinüs düğümünün dışında, kalbin başka alanlarında gelişir. Bu tür ritimler vücudumuzun gereksinimleriyle genelde ilişkisizdir ve kalp çoğunlukla yüksek bir hızla çalışmaya başlar. Bu taşikardiler genelde ataklar halindedir; aniden başlar, çok hızlı kalp atışları mevcut olabilir.

Blok: Elektrik uyarısının kalp içinde yayılırken engellerle karşılaşması ve kalp kasının gereken şekilde veya sayıda uyarılamaması haline genel olarak “blok” adı veririz. Çok çeşitli blok türleri vardır; bunların büyük çoğunluğu sadece EKG tetkikinde ortaya çıkar ve genelde müdahale gerektirmez. Kulakçıklarla karıncıklar arasındaki elektriksel ilişkinin azaldığı veya kesildiği blok türü önemlidir. Bu blok durumunda sinüs düğümünde oluşan uyarılar karıncıklara yeterli sayıda ulaşamadığından kalp hızı çok yavaşlar. Bu bloğa tıp dilinde“atriyoventriküler blok” adı verilir. Bu tip bloklar gelip geçici olabilir ve aralıklı olarak baş dönmesi, fenalık hissi ve bayılmaya neden olabilir. Belirsiz aralıklarla zaman zaman ve çok kısa sürelerde ortaya çıkan bu durumun tanısı Holter EKG ve “event – recorder” tetkikiyle konabilir. Tedavi için çoğunlukla kalıcı kalp pili takmamız gerekir.

Atriyal fibrilasyon: Kulakçıklardan kaynaklanan önemli bir aritmi türüdür. Kulakçıklara ait dokularda dakikada 400-600 kez gelişigüzel uyarılar oluşur. Sinüs düğümü devre dışıdır. Bu kadar çok ve kaotik uyarı dahilinde kulakçıklar etkili şekilde kasılamazlar. Diğer yandan atriyoventriküler düğüm bu kaotik uyarıları düzensiz olarak ve ancak kısmen karıncıklara iletilebilir. Kalp ve nabız atımları tamamen düzensizdir, hızlı veya yavaş olabilir.

Bu ritim bozukluğu bazen ara ara ortaya çıkıp düzelen ataklar halindedir; bazen de kalıcı olarak yaşam boyu devam edebilir.

Atriyal fibrilasyon genellikle yüksek tansiyon, kalp veya kronik akciğer hastalığı kişilerde görülür. İlerleyen yaşla birlikte atriyal fibrilasyon sıklığı ve riski artar.

Atriyal fibrilasyonun önemi bu aritminin damar tıkanıklığına bağlı felç riskini artırmasıdır. Kulakçıklar içinde kan pıhtıcıkları oluşur ve bu pıhtıcıklar dolaşıma katıldığında beyin damarlarını tıkayıp felce neden olurlar. Bu nedenle atriyal fibrilasyonu olan hastaların çoğunlukla kan pıhtılaşmasını azaltan ilaç (coumadin) almalarını öneririz (coumadin kullanım kılavuzu için tıklayınız).

Ventriküler taşikardi: Karıncıklardan kaynaklanan hızlı ve düzenli bir ritimdir. Kalp dokusu normal elektrik yollarla uyarılmadığından kalp kası gerektiği gibi güçlü ve etkili kasılamaz. Ender olarak sağlıklı ve genç kişilerde görülse de, sıklıkla koroner kalp hastalığı olan ve miyokard infarktüsü (kalp krizi) geçirmiş hastalarda görülür. Ani başlar ve kalp etkili bir şekilde kasılamadığından çoğunlukla kan basıncında düşme, halsizlik ve ardından bayılmaya sebep olur. Gereken müdahale yapılmazsa, ventriküler fibrilasyon denen ve dakikalar içinde ölümle sonuçlanan ölümcül ritme dönüşebilir.

Ventriküler fibrilasyon: Ventriküler fibrilasyon karıncık dokusunda gelişigüzel ve çok sayıdaki kaotik elektrik uyarısının yol açtığı bir ritimdir. Kalpte belirgin bir kasılma hareketi olmadığından vücutta kan dolaşımını pratik olarak durur. Yaşamla bağdaşan bir ritm değildir; hasta bilincini kaybeder ve yere yığılır. Birkaç dakika içinde elektroşok uygulaması yapılmazsa hasta kaybedilir. Ani ölümlerin çok büyük çoğunluğu ventriküler taşikardi ve fibrilasyon nedeniyle gerçekleşmektedir.

Ani ölüm riski olan aritmilerde otomatik elektroşok cihazı (ICD) takılması gerekir.

Bilgi almak veya muayene olmak için 05302648044’ü arayabilir veya doğrudan buradan muayene randevusu alabilirsiniz.

Uzun dönem (kablosuz, web tabanlı, bir hafta kesintisiz) ritim takibi için tıklayabilirsiniz.