Farklı tanımları olabilmekle birlikte, genellikle ölüme neden olacak görünür akut bir sağlık sorunu yokken kişinin aniden fenalaşması ve bunu takiben bir saat içinde gerçekleşen ölüm, ani ölüm olarak kabul edilir. Ani ölümün çeşitli nedenleri olmakla birlikte çoğunlukla kalbe bağlı nedenler söz konusudur. Ani ölümün en sık nedeni ani aritmilerdir. Ventriküler taşikardi ve ventriküler fibrilasyon ani ölüme neden olan en sık aritmilerdir. Kalbe ait nedenler çoğunlukla koroner arter hastalığı zemininde gelişen ani ritm bozukluklarıdır. Sanılanın aksine kalp krizi ani ölümlerin en sık nedeni değildir. Kalp krizi sırasında ani ölüm sık görülmekle birlikte, ani ölümlerin çoğunluğu daha çok altta yatan kronik koroner arter hastalığı zemininde gelişmektedir. Kalp dışında felç (inme), büyük atardamar hastalıkları (anevrizma rüptürü) ve pulmoner emboli gibi nedenler sıkça rastlanan nedenlerdir.
Ani ölüm daha önce bilinen / tanısı konmuş hastalıkları olan hastalarda gerçekleşebileceği gibi, ne yazık ki “bilinen” hiçbir hastalığı olmayan kişilerde de olabilir. Hatta bazı kişilerde ani ölüm koroner arter hastalığının ilk ve talihsiz bir işareti olabilir. Bu nedenle kalp sağlığınıza dikkat edin, muayene olun; kalp risklerinizi bilin ve riskleri azaltmak için yardım alın.

Ani ölüm riskinin yüksek olduğu hastalıklar ve durumlar nedir?

Koroner arter hastalığı: Koroner hastalığının herhangi bir aşamasında ani ölüm olabilir. Ancak daha önce kalp krizi geçirmiş hastalarda, kalp fonksiyonları bozuk kişilerde ve ileri kalp yetmezliği olanlarda ani ölüm riski daha fazladır.

Kalp krizi: Kalp krizinin ilk saatlerinde ani ölüm riski yüksektir. Özellikle kalp krizi işaretleri başladıktan sonra hastaneye / doktora ulaşana kadar geçen kısa süre içinde ritim bozukluklarına (ventriküler fibrilasyon) bağlı ani ölümler sıkça görülür.

Kardiyomiyopatiler: Bazı genetik kalp kası hastalıklarında ani ölüme neden olabilecek ritim bozukluklarına yatkınlık vardır. Bu hastalıklar sıklıkla aileseldir ve çoğunlukla çocuklukta veya genç erişkin çağda ortaya çıkarlar. Bu hastalıklar arasında “uzun QT sendromu, aritmojenik sağ ventrikül kardiyomiyopatisi, hipertrofik kardiyomiyopati, dilate kardiyomiyopati, biküspid aorta ve Brugada sendromu” sayılabilir.

Ani ölüm riski tahmin edilebilir mi?

Bugün için ani ölüm riskini eksiksiz ve doğru olarak belirleyecek kesin bir yöntem ne yazık ki yoktur. Daha önce ani ölüm tehlikesi; kalp durması (kardiyak arest) yaşamış ve kurtarılmış kişilerde önlem alınmadığı takdirde ani ölüm riski çok yüksektir.

Genetik geçişli / doğumsal kalp kası hastalıklarında ailede ani ölüm varlığı ve bayılma ataklarının yaşanması en önemli risk işaretlerindendir.

Koroner arter hastalığında kalbin kasılma gücü (ejeksiyon fraksiyonu) azaldıkça ani ölüm riski artar. Daha önce bayılma atağı olan veya yaşamsal aritmi atakları saptanan kişilerde de ani ölüm riski yüksektir.

Ani ölüm halinde nasıl müdahale edilir?

Ani ölüm gerçekleştiğinde yapılacak tek şey “kardiyopulmoner resüsitasyon” dur. Bu tedavi hekimler, sağlık personeli ve bu konuda uygun eğitim almış kişiler tarafından yapılabilir. Ancak hastane dışında gerçekleşmiş ani ölüm olgularına, müdahale edilse bile kişinin yaşamda kalma şansı ne yazık ki çok düşüktür. Uygar toplumlarda her bireyin ani ölüme karşı ilk yardım eğitimi alması önerilmektedir.

Ani ölüm önlenebilir mi?

Evet mümkündür. Bugün için koroner arter hastalığı riskini ve şiddetini azaltan bazı ilaçların (özellikle statin grubu kolesterol ilaçları) ani ölüm de dahil olmak üzere genelde ölüm riskini azalttığı bilinmektedir.

Bunun dışında daha önce ani ölüm atağı yaşamış ve kurtarılmış kişiler veya ani ölüm riski yüksek olduğu düşünülen kişiler için ani ölüm tehlikesine karşı özel cihazlar (vücuda yerleştirilebilen otomatik kardiyovertör-defibrilatör cihazı; (implantable cardioverter-defibrilatör; ICD) mevcuttur. Bu cihazlar küçük bir operasyonla vücuda yerleştirilir ve kalp ritmini aralıksız izlerler. Ani ölüme neden olacak ritim bozukluğu geliştiğinde anında algılar ve gereken tedaviyi verirler.

Ani ölüm riski hakkında bilgi almak veya bu konuda riskinizi belirlemek amacıyla muayene olmak için 05302648044 ü arayabilir veya doğrudan buradan muayene randevusu alabilirsiniz.